Corswarem (Berloz), 14 augustus 2017. Al sinds 1987 is Hobbyservice in Vivegnis (Luik) een bekende handelszaak gespecialiseerd in plastic modelbouw en telegeleide vliegtuigen. (www.hobbyservice.be) Natuurlijk zijn er de laatste jaren ook de drones bij gekomen. Eric Dockier is als zaakvoerder niet alleen vertrouwd met modelbouw maar hij heeft in Corswarem ook een atelier voor ULM’s. Bovendien is al wat een rotor heeft en niet te veel weegt hier welkom. Hangar Flying kreeg een rondleiding in de man cave van Eric.
 | De loods in Corswarem, het koninkrijk van Eric Dockier. Dit is niet zomaar een hangar, maar ook een gezellige ontmoetingsplaats voor heel wat ULM-piloten. (Foto Manu Godfroid) |
Van paardenstal tot vliegtuigloods
Hier in Corswarem, op een landelijke plaats die zonder GPS moeilijk te vinden is, kocht Eric Dockier een tiental jaren geleden een verlaten paardenstal met een lap grond van ongeveer anderhalve hectare. Eric: “Ik voelde direct dat dit de plek was waar ik mijn droom kon verwezenlijken. Hier ging ik aan vliegtuigen kunnen sleutelen. De vloer van aangestampte aarde liet ik vervangen door een betonnen werkvloer en hier ontstond stilaan mijn atelier met hangarruimte. Drie jaar geleden liet ik hier ook mijn huis bouwen. Tijdens de werkzaamheden woonde ik in een caravan in de loods.”
Eric: “Al van mijn prille kinderjaren bracht ik tijd door bij de Royal Aéro Para Club de Spa. Enkele van mijn familieleden deden er aan valschermspringen. Ik had geen interesse voor het springen, maar des te meer voor de vliegtuigen. Mijn vader had een werkplaats en ik mocht thuis een hoekje inrichten als eigen atelier. Al zeer jong werd ik door de knutselmicrobe gebeten. Als tiener heb ik telegeleide vliegtuigen gemaakt en van de modelbouw heb ik later mijn beroep gemaakt.
Van zodra ik over wat financiële middelen beschikte, heb ik een tweedehands deltazwever gekocht. Ik was 21 jaar en voor mij was dat toen een hele investering. Met die delta deed ik mijn eerste vliegervaring op. Niet veel later ben ik overgestapt naar parapente, die sport beoefen ik vandaag nog.“
Eric: “Opstijgen vanaf een helling vond ik niet zo praktisch, dus heb ik een lier ontworpen en gebouwd die met mijn Jeep kon bediend worden. Na de parapente kwam de paramotor. Met enkele vrienden kwamen we al snel op het idee om er wielen onder te hangen. We maakten meerdere trikes, een- en tweezitters. In die jaren werden er regelmatig propellers beschadigd of gebroken. Dan heb ik een kopieermachine gebouwd om houten schroeven mee na te maken. Die machine heb ik nog staan, maar ik gebruik ze niet meer. Nu worden de paramotor-propellers vooral uit kunststof gemaakt. Even later kocht ik mijn eerste Microbel DPM, drie heb ik er daarvan gehad. Op een dag zag ik een film over gyrokopters en ik kreeg de zin te pakken om er een te bouwen.”
Gereedschap voor een vakman
We kenden al een half dozijn ULM’s die eigendom waren van Eric Dockier maar zijn hangar is ongetwijfeld de schatkamer van een gevleugelde Ali Baba. Achteraan in die loods is een goed uitgerust atelier ondergebracht waar hij heel veel onderdelen zelf kan maken. Eric is een technieker pur sang, een man die met passie spreekt over zijn gereedschap en de techniek. Eric: “Op een dag kwam een man bij mij in de winkel. Dat was iemand met ‘liefde voor machines’. Hij bouwde zoveel mogelijk zelf en had een mooi uitgeruste werkplaats. Hij maakte telegeleide helikopters, van het kleinste tot het grootste onderdeel. Hij maakte zijn eigen verbrandingsmotoren en die werkten feilloos. Ik was zelf bezig met een modelhelikopter, die ik bij wijze van spreken met een hamer en een vijl monteerde. Die man heeft me zeer veel geleerd en we zijn goede vrienden geworden. Twee van de draaibanken die je hier ziet, werden door hem gemaakt. Na zijn overlijden heb ik een deel van zijn gereedschap overgenomen. Dat is voor mij symbolisch. Het stelt een leven van materiaalbewerking voor.”
Het verhaal van de Guépard
Eric vertrok van een bouwplan getekend door Xavier Averso (AX02 Guépard.) De Fransman is een van de goeroes van het gyrovliegen in Frankrijk. De motor was een Rotax 503 met dubbele carburator. Van dat toestel (registratie 31-VD) heeft Eric bijna alles zelf gemaakt: het chassis, de rotorkop, de controleorganen, enz. De rotor is van Averso. Eric vloog er in die jaren ongeveer wekelijks mee en de gyrokopter voldeed aanvankelijk aan zijn eisen. Maar al doende leert men en hij had al gauw enkele mogelijke verbeteringen in zijn achterhoofd zitten.
Eric Dockier: “Mijn vriend Joël Tilquin heeft met mijn medewerking de Xavier Averso AX02 Guépard verder ontwikkeld om er de Guépard 2 XJ01 van te maken. We gebruikten de Averso Stella rotor, een referentie in gyro-kringen. Xavier Averso was op afstand ook betrokken bij de ontwikkelingen. Er kwamen vele telefoontjes en mails met die man aan te pas. Als motor kozen we een watergekoelde Rotax 582 van 65 pk, met een modernere propeller die voor een efficiëntere voortstuwing zorgde. De staartvlakken kregen gaandeweg een T-vorm.”
Het duo Eric-Joël heeft er enkele jaren aan gewerkt. Ze toonden het dan aan Xavier Averso in het mekka van het Franse gyro-gebeuren, de Gyro Club Toulouse in Bois-de-La-Pierre, 50 km ten zuidwesten van Toulouse. Xavier vond de staartvlakken te klein en adviseerde om het landingsgestel wat lager te plaatsen. De rotorkop werd volgens zijn instructies twaalf cm hoger geplaatst. Na veel sleutelen en testen werd het inderdaad een betere gyro. Eric Dockier en Joël Tilquin hebben een aantal kits gebouwd en daar werden er tot nu toe zeven van verkocht, waarvan er al enkele gevlogen hebben. Joël Tilquin kampt met ernstige gezondheidsproblemen, waardoor het project momenteel stil ligt.
Collectie
Eric was ook ooit eigenaar van de Cosmos OO-A39, maar alhoewel die officieel nog op zijn naam staat, is deze verkocht en staat in opslag te Maillen. Op dat vliegveld staat ook zijn Zenair CH-601HD Zodiac, waarbij HD staat voor Heavy Duty. De CH-601UL is een lichtere variant van de HD. Hij wordt opgevolgd door de CH-601XL die een nieuwe vleugel en een nieuw landingsgestel kreeg. Eric: “Op de ULM-vliegvelden staan er dikwijls meerdere toestellen van eenzelfde type, maar die vliegen niet op dezelfde manier. Ik merk dat vele eigenaars hun toestel niet optimaler kunnen laten vliegen. Er zijn bepaalde dingen die ik kan bijstellen of verbeteren. Op het vliegveld van Maillen waren er enkele eigenaars die me vroegen om hun vliegtuig te finetunen. Het gaat om aanpassingen die uiteindelijk wel het verschil uitmaken, zoals de aanvalshoek van de vleugels iets bijstellen of sommige onderdelen beter uitbalanceren. Zelf heb ik mijn Zenair CH-601, een al ouder model met een Rotax motor van 100 pk, heel wat aangepast. Zo zijn alle kieren tussen de roeren volledig dichtgemaakt, zodat er geen lucht kan ‘lekken’ en voor extra weerstand zorgt. Ik heb ook een regelbare trim op het richtingsroer geplaatst. Er staat een externe luchtinlaat die voor een verbeterde luchtstroom naar de carburatoren zorgt, ongeacht de stand van het vliegtuig. Verder is er de schroef met variabele pas. Ik haal een maximum snelheid van 205 km/uur en een spectaculaire stijgsnelheid van 2.500 ft/min (12 m/s). Het vroeg veel inzet om zo’n toestel performanter te maken, maar in tegenstelling tot wat je zou denken was het budget voor de aanpassing eerder beperkt.”
 | Maillen, 9 september 2012. Eric sleutelt aan zijn Zenair CH-601. (Foto Luc Wittemans) |
Eric kocht ook de Rans S.10 Sakota OO-G94. Deze is ondertussen doorverkocht in Frankrijk, een tweetal weken voor ons bezoek was het toestel reeds afgeleverd.
Eric: “Toen ik deze Rans S-9 Chaos kocht, had ik er nog wat werk aan. Het zeildoek zag er al mooi uit en was nog in degelijke staat. Dat heb ik dan zo bewaard. Ik verving de Rotax 503 door een 582 van 65 pk. Het toestel kreeg een nieuw instrumentenbord (met versnellingsmeter) en interieur en is uitgerust voor rugvlucht (negatieve G.) Het toestel heeft twee jaar op Maillen gestaan en ik vloog er regelmatig mee. Het is een aangenaam toestel om mee te vliegen, het reageert scherp op kleine bewegingen van de stick.”
 | De Rans S-9 Chaos 59-CWI, een eenzitter ULM om elementaire acro mee te vliegen, stond bij Eric voor onderhoud. (Foto Manu Godfroid) |
De DPM Microbel OO-545 kreeg Eric enkele jaren geleden. De eigenaar had er genoeg van. Sindsdien staat hij op de zolder van de propvolle loods, vliegen is er niet meer bij. De SONACA/American Aircraft Falcon OO-612 staat op een trailer in de loods. Ook dit toestel staat al enkele jaren gestockeerd zonder nog het luchtruim te zien. Eric: “Het toestel is nog in perfecte staat. Even afstoffen en ik kan er zo mee de lucht in.”
De Pocino SE.5A 08-FA replica maakte vorig jaar een slechte landing en kwam op zijn rug terecht. De schade was niet zo groot maar Eric maakte van de herstelling gebruik om een aantal wijzigingen aan te brengen zoals een nieuwe, verbeterde motorophanging, een klein opbergvak en een nieuwe neus in kunststof i.p.v. metaal. Eric maakt wel gebruik van aluminium in de ‘grille’ van de motorkap om deze historisch correct te doen ogen. Deze SE.5 is een ontwerp waarvan de plannen door een zekere José Pocino uit Frankrijk verkocht werden. Omwille van gezondheidsredenen stopte José Pocino zijn activiteiten een jaar of twee geleden.
Deluc
We ontdekten ook een bijna afgewerkte tweezitter-autogyro, gebaseerd op het bouwplan Biplace Deluc door Michel Deluc uit Gers, een departement in het zuidwesten van Frankrijk. Het was één van de eerste (succesvolle) tweezitters die in Frankrijk ter beschikking van de zelfbouwers werd gesteld. Het oorspronkelijk ontwerp voorzag een Subaru-automotor en een aluminium chassis. Eric bouwde ongeveer vier jaar geleden de structuur maar toen viel het project jammer genoeg stil. Een vriend, Laurent Remacle, vroeg vier jaar geleden om het project over te nemen en hij werkte het hier in Corswarem verder af met een Rotax 912, schroef, rotor, instrumenten, enz. Het verschilt nu sterk van het oorspronkelijk ontwerp. De Rotax 912 is een versie gemodificeerd door Brako Gyro (Carpenterie Pagotto) in Italië, zelf bouwer van diverse gyrokopters in serieproductie. Pagotto Brako haalt uit een gewone Rotax 912 viercilinder van 80 pk nu 130 pk tijdens het opstijgen, en dit door het plaatsen van een eenvoudige turbocompressor uit de automobielsector. Het is een simpelere en goedkopere oplossing dan de 914 Turbo van Rotax die evenveel pk heeft. Laurent zorgde ook voor betere zetels en montagepunten voor deze laatste. Er is ook een mooi instrumentenbord in de maak en verder zijn alle details op dit toestel duidelijk zeer verzorgd uitgewerkt en mooi. Horlogetechniek in het groot, want het oog wil ook wat. We vermelden ook dat Laurent zijn gyro-vliegbrevet behaalde na instructie te hebben gekregen van Paul Windey (zie het artikel van Peter Snoeckx, www.hangarflying.eu/nl/content/hangar-flying-sprak-met-paul-windey).
Aangezien er nogal wat van het originele ontwerp van Deluc is afgeweken, kreeg het toestel de nieuwe naam Laurent Remacle L&T 01. Het is fijn afgewerkt en tegelijk volledig uitgerust met o.a. een automatische piloot, volgens de bouwer een unicum voor een gyrokopter. Begin juni van dit jaar gingen ze met het onafgewerkte prototype al naar de grote bijeenkomst in Bois-de-la-Pierre. Binnen enkele maanden kan het voor de eerste keer de lucht in. Een uitgebreide fotogalerij over het kwaliteitsvol ontwerp van de L&T 01 is te vinden op www.facebook.com/media/set/?set=a.153780015003621.1073741828.100011148702361&type=1&l=37a8836226
Amfibie
Het Avid-amfibievliegtuig is gekocht in Frankrijk. Er is behoorlijk wat werk aan, daarmee is Eric nog niet gestart. De vorige plannen voor wijzigingen aan het toestel zijn maar half afgewerkt. De vleugels staan op de zolder. Het heeft in de cockpit nog een identificatieplaatje van F-WSDA, officieel is het toestel al geregistreerd als F-PSDA. Het vliegtuig is een driezitter maar zal omgebouwd worden als tweezitter, op die manier kan hij als ULM worden ingeschreven. Eric: “De Avid is vliegtuig en vaartuig tegelijkertijd. Er moeten altijd reddingsvesten en een anker aan boord zijn, ook een misthoorn. Mijn Avid-amfibie is een ontwikkeling van de Avid Amphibian, die neerwaarts gerichte vleugeltippen gebruikte als vlotters. Op de Catalina zijn onder de vleugels pontons aangebracht. De Avid Amphibian was al sinds september 1994 te koop als kit voor zelfbouwers maar het bedrijf deed in 2003 de boeken toe. Oorspronkelijk was het toestel aangedreven door een Rotax 582 van 65 pk maar ik wil een krachtiger motor gaan gebruiken.”
 | Het Avid- watervliegtuig gebruikt een basketbal in de neus als bumper voor het aanmeren tegen een kaai. Deze Avid is in Europa een zeldzaam toestel. (Foto Manu Godfroid) |
De ProFe Banjo MH 59-DCP brengt Eric in een trailer mee naar huis, hij deelt het toestel met een tweede eigenaar. Eric is niet de enige eigenaar van de Centre National RSA Quercy Rouergue (afgekort CQR) Roitelet 82-PJ. Het toestel staat hier voorlopig gestockeerd, de eigenaar mist momenteel de tijd om ermee te vliegen. De romp hangt aan het plafond van de hangar en de vleugels staan op de zolder.
De Revolution Mini-500 LX-HEX nam Eric over van een Luxemburger. De heli had weinig gevlogen en de eigenaar had gezondheidsproblemen. Eric: “De man probeerde het toestel in een museum te plaatsen, maar niemand had interesse. Ik werk daar al misschien tien jaar aan. Nu is hij bijna klaar. Het wordt geen ULM, daarvoor is hij te zwaar. Het toestel zal in Frankrijk worden ingeschreven met een ‘Certificat de navigabilité restreint d’aéronef’ (CNRA, F-P registratie.)
In de loods bemerkten we ook een vliegklare Chickinox Kot-Kot drie-asser in een trailer. Op de zolder staat nog een zelfgebouwde paramotor-trike, evenwel zonder motor. In ieder hoekje ontdekten we wel iets bijzonder, zoals een eigen ontworpen en gebouwde maar nog onafgewerkte heli. Eric: “Aan die helikopter ben ik jaren geleden begonnen en het project staat momenteel on hold. Voor die heli heb ik zelf elektronische prints gemaakt voor de governor, een systeem dat de gashendel automatisch reguleert. Er zijn step-by-step motoren en een systeem dat de roervlakken automatisch beweegt zodra het toestel zich in autorotatie bevindt. De elektronica heeft mij maanden research gekost en het geheel vraagt jaren van ontwikkeling. Mensen beseffen niet wat er allemaal bij komt kijken. Het gaat hier niet over een kit, maar over een nieuw model.”
Eric: “Ik heb hier een collectie van allerhande interessante toestellen die mensen niet meer gebruiken. Dikwijls kan ik ze voor een klein prijsje kopen. Mijn doel is telkens om die toestellen opnieuw luchtwaardig te maken, zeker niet om die gewoon te stockeren. Ik wil mijn loods niet als museum gebruiken, hier stal ik knappe techniek die thuishoort in de lucht.”
Met dank aan Eric Dockier, Frans Van Humbeek en Luc Wittemans.
Manu Godfroid
